موانع استجابت دعا

امام علی (ع) می فرماید :
« المعصیه تمنع الاجابه » ( گناه مانع اجابت دعاست ) .

گناهان سه تاثیر منفی در دعا می گذارند :
۱- لذت دعا و مناجات را سلب می کند .
انسان دعا می کند اما لذتی نمی برد و رقت قلب پیدا نمی کند .
۲- مانع استجابت دعا می شود .
۳- توفیق دعا کردن یا شرکت نمودن در مجالس دعا را از انسان سلب می کند .

برخی از گناهان در عدم استجابت دعا تاثیر بیشتری دارند که در ذیل به نمونه ای از آن ها اشاره می کنیم .
امام سجاد (ع) فرمودند گناهانی که مانع استجابت دعا می شوند عبارتند از :
بد دلی و سوءظن به مومنان و کارهای آنان ، طینت و درونی ناپاک داشتن ، نفاق و دورویی با برادران و خواهران ایمانی ، عدم اطمینان به اجابت دعا ، تاخیر نمازهای واجب و نخواندن آن در اول وقت فضیلت تا زمانی که وقت آن بگذرد ، بد زبانی و فحاشی و اهانت کردن ، نزدیک نشدن به خدا به وسیله صدقه و کارهای نیک .
و نیز فرمودند : از جمله گناهانی که مانع استجابت دعا میگردد نافرمانی و رنجاندن خاطر پدر و مادر است .

در برخی از روایات بد اخلاقی سبب بازگرداندن دعا معرفی شده است .

علل عدم اجابت دعاها از دیدگاه امیرالمومنین (ع)

مردی به حضرت عرض کرد : خداوند می فرماید « اُدعُونِی أَستَجِب لَکُم » پس چرا ما دعا می کنیم ولی اجابت نمی شود ؟

حضرت فرمود : چون دل های شما در هشت مورد خیانت و بی وفایی کرد :

۱- خدا را شناختید ولی حقش را آن گونه که بر شما واجب بود ادا نکردید . از این رو آن معرفت به کار شما نیامد .
۲- به پیامبر خدا ایمان آوردید ولی در عمل به سنت و روش او مخالفت کردید . پس ثمره ایمان شما چه شد ؟
۳- کتاب خدا قرآن را خواندید ولی در عمل با آن مخالفت کردید .
۴- گفتید ما از آتش دوزخ می ترسیم ولی در همه حالات به واسطه گناهان خود بسوی جهنم می روید .
۵- گفتید ما به بهشت تمایل و رغبت داریم ولی کارهایی انجام می دهید که شما را از بهشت دور می سازد .
۶- نعمت های خدا را استفاده می کنید وای شکر و سپاس گزاری نمی کنید .
۷- خداوند فرمود : شیطان دشمن شما است ، شما نیز او را دشمن گیرید . شما به زبان او را لعن می کنید ولی در عمل با او دوستی می نمایید و از او اطاعت می کنید .
۸- عیب های مردم را در برابر دیدگان تان قرار دادید و عیب های خود را پشت سر انداختید در نتیجه کسی را ملامت می کنید که خود به ملامت سزاوار تر از او هستید .
با این وضع چه دعایی از شما مستجاب گردد در صورتی که شما راه ها و درهای دعا را به روی خود بسته اید ؟!
پس تقوا پیشه کنید ، کارهایتان را اصلاح کنید ، امر به معروف و نهی از منکر کنید تا خدا دعایتان را مستجاب کند .

چند تذکر :

۱- گاهی با وجود تمام شرایط دعا ، دعا مستجاب نمی شود چون به مصلحت ما نیست. یعنی چیزی را طلب می کنیم که به سود ما نیست اگر چه می پنداریم به نفع و خیر ماست .
۲- گاهی دعا مستجاب می شود ولی از روی مصالحی تحقق عملی آن به تاخیر می افتد .
۳- در روایت است خداوند وقتی بنده ای را دوست داشته باشد اجابت دعای او را به تاخیر می اندازد تا بنده اش با او راز و نیاز گوید .
از این رو مومنان ثابت قدم هیچ گاه از تکرار دعا مایوس نمی شوند بلکه میگویند :
دست از طلب ندارم تا کام من برآید یا جان رسد به جانان یا جان ز تن در آید
۴- گاهی اجابت دعاها در آخرت به صورت پاداش نمایان می شود و در دنیا خواسته اش بنابر مصالحی داده نمی شود . اگر کسی بداند خداوند در عوض عدم اجابت دعا در دنیا چه پاداشی برای او در آخرت در نظر گرفته است هرگز نا امید نمی شود .
امام صادق (ع) می فرماید :
« روز قیامت خداوند متعال می فرماید : ای بنده ی من ! تو مرا خواندی و من اجابتت را به تاخیر انداختم . اکنون ثواب و پاداش تو چنین و چنان است . پس مومن آرزو می کند که کاش هیچ دعایی از او در دنیا اجابت نمی شد ، برای آن ثواب و پاداش نیک که می بینید . »

از روایات استفاده میشود که هیچ دعایی بی اثر نیست و هر دعایی در دنیا و آخرت تاثیر مناسب خود را دارد .

امام سجاد (ع) می فرماید :

دعای مومن یکی از سه فایده زیر را دارد :
یا برای او در آخرت ذخیره میگردد یا در دنیا برآورده می شود یا بلایی را که می خواست به او برسد از وی می گرداند .

علاوه بر مطالب یاد شده ، همیشه به این نکته توجه داشته باشید که نماز و روزه و دعا و غیره ، مطلوبیت ذاتی دارند و فلسفه دعا تنها برآوردن حوائج به ویژه خواسته های دنیوی نیست بلکه خود دعا و مناجات با خدا صرف نظر از اجابت یا عدم اجابت ارزش دارد و به اصطلاح طلب مهم تر از مطلوب است .